جایگاه زالواندازی و نظر حکمای ایرانی (شماره۲)

حکیم جرجانی منفعت زالواندازی یا همان زالودرمانی رابیشتر در بیماری های پوستی می داند و معتقد است که ابتدا باید تن را با فصد و مسهل پاکیزه کرد و سپس زالو انداخت.

مخبرالسلطنه در کتاب خاطرات ، حکایتی جالب را نقل می کند: جهانگیر خان وزیر صنایع وقت ، دچار قانقاریا شد و دکتر تولوزان فرانسوی پزشک مخصوص دربار، دستور به قطع پای وزیر داد. آشنایان جهانگیرخان با قطع پای وی مخالفت ورزیده و میرزاحسن خان ، جراح باشی محله را به عیادت جهانگیرخان آوردند. او پس از معاینه ، یازده روز فرصت خواست تا پای وزیر را معالجه کند. میرزا حسن خان در سه نوبت زالوی زیادی به پای بیمار انداخت و پس از یازده روز از تولوزان فرانسوی دعوت کردند که پای بیمار را ملاحظه کند.تولوزان وقتی پای جهانگیرخان را دید بهبودی آن را تایید نمود و از اینکه قبلا به میرزاحسن خان ناسزا گفته بود ، معذرت خواهی کرد و مبلغی را به عنوان هدیه به ایشان پرداخت نمود.

بررسی های دقیق حکیم بوعلی سینا در مورد ساختمان بدن زالو و زالواندازی و ترجمه آثار او به زبان لاتین باعث آشنایی اطبای غرب با زالودرمانی نوین شد و موسساتی به وجود آمد که جهت جمع آوری زالو ، تعدادی زالوگیر حرفه ای داشتند که پس از شکار زالو آنها را در اختیار موسسه مربوطه قرار می دادند. تا پس از بسته بندی به مشتریان تحویل دهند. ابن سینا نظریان قابل توجهی در مورد زالودرمانی داشت او معتقد بود که در مواقع زالو انداختن باید وسایل جلوگیری از خونریزی از قبل آماده باشد ، زیرا برخی از افراد به دلیل اینکه ماده انعقادی کمتری دارند ، دچار خونریزی شدیدتر می شوند. این نکته مهم نشانگر مطالعات دقیق ابن سینا درباره خون شناسی است. چرا که او به خوبی دریافته بود که با توجه به وجود ماده ای در خون که به انعقاد خون کمک می کند ، افراد از لحاظ سرعت انعقاد خون متفاوت هستند لذا دانش و علم خون شناسی حکیم بوعلی سینا چند قرن جلوتر از زمان خود بود.

حکیم بوعلی سینا زالواندازی یا همان زالودرمانی را در بیماری های پوست از قبیل  جوش ها ، دمل های صورت ، لک و پیس و نظایر آن سودمند می دانند.

حکیم جرجانی معتقد است که بهترین زالو ، زالوی موجود در آبهای پاکیزه است و شکل آن باید همانند دُم موش باشد و دارای شکم سرخ رنگ و پشت سبز بوده و سرش کوچک باشد.

او نیز معتقد است منفعت زالو بیشتر در بیماری های پوستی مانند ریش بلخی ، قوبا ، سعفه و… می باشد.