زالو و زالو درمانی از دید ابن سینا
در متون طب سنتی زالو را با نامهایی چون زلو ،زلوک ، زرو ، دیوچه، دیوک، شلوک، شلک، خرسته، دشتی، خون آشام و … نامیده اند. زالو به عربی ،علق، به انگلیسی Leech، به لاتین H irndo به آلمانی Blutegel به ایتالیایی Sanguisuga به فرانسوی Sangsue، به لهستانی Pijar ka به هلندی B loedzuiger به اردو جونک و … نامیده اند.
ابن سینا به شناخت نبوغ آمیز خود بر علوم و فنون انواع و اقسام زالوها را به رنگ، شکل و اندازه تشخیص میداده و زالوهای مفید را از مضر جدا میکرده است. ایشان در کتاب قانون باب مبسوطی در مورد زالو دارند از جمله ابن سینا از قول هندی ها نقل کرده است که: پاره ای از زالوها سمی هستند.
او تأکید میکند که زالوهای با سر درشت و به رنگ سرمه ای یا سبز یا دارای کرک های ریز و نرم یا زالوهایی که شبیه مارماهی با خطوط لاجوردی و به رنگ بوقلمونی هستند. سمی اند و باید از آنها اجتناب شود زیرا دچار دمل، غشی ، خونریزی، تب ، سستی و قرحه های بدخیم خواهید شد.
[در دایرةالمعارف بریتانیا برخلاف مندرجات متن قانون تصریح شده است که زالوی سمی وجود ندارد و هیچ یک از زالوها سمی نیستند هیچ کدام از زالوها به عنوان میزبان حد واسط انگلهای انسانی شناخته نشدند ولی عادات آنها ممکن است منجر به انتقال عفونت شود از جمله شواهدی وجود دارد که زالوی بوفالو (Irudinariam anillensis) ممکن است سبب سرایت بیماریهای واگیردار دام در فیلیپین شود و نیز محتمل است که سرایت بیماریهای عفونی از طریق زالو به انسان صورت پذیرد و میتوان تعبیر سمیت زالو را در کتاب قانون حمل بر آلودگی این جانور و نقش آن در سرایت بیماریهای واگیردار دانست] ضروری است از زالوهایی استفاده شود که در آبهای خزه دار که محل زیست قورباغه ها است، نمو کرده باشند، نه زالوهایی که در آبهای گل آلود سیاه رشد یافته اند.
بوعلی سینا، زالو را بهتر از حجامت در بیرون آوردن خون تباه از عمق بدن دانسته و اضافه میکند که پس از صید زالو را ابتدا سرازیر نگه دارید تا محتویات شکمش بیرون آید سپس اندکی خون بره به او بدهید. بعد مواد چسبنده و کثیف بدن آن را با بوراکس پاک کنید. جایی را که می خواهید زالو بگذارید، با دست مالش دهید تا سرخ شود اگر جای زالو انداختن را با گل سرشور یا خون اندود کنند، زالو بهتر میچسبد. بهتر آن است که پس از جدا شدن زالو محل گزکرزش را حجامت نمایید.
در کتاب قانون بوعلی سینا به مسافران سفارش میکند که به هنگام آشامیدن آب از چاه ها و چشمه ها به ویژه در تاریکی شب دقت فراوانی کنند چون ممکن است آلوده به زالو باشند. او زالوهایی را که به رنگ ماش و متمایل به سبز ، سبز قهوه ای ، سیاه یا حنایی مایل به سیاه با خطوط زرنیخی در طول پشت اند یا زالوی سرخ مایل به زرد و دارای پهلوهای مستدیر با حاشیه ی منور یا زالوهای جگری رنگ و زالوهایی که دارای سرکوچک هستند، یا آنهایی که شبیه دم موش یا ملخ ریز اند از زالوهای مطلوب و مفید معرفی می کند و معتقد است که زالوهای شکم قرمز بهتر از زالوهای پشت سبز هستند به ویژه آنکه از آب جاری گرفته شده و پرتحرک و سریع الحرکت میباشند. ابن سینا سفارش میکند که مواد بند آورنده ی خون در هنگام زالو انداختن باید در دسترس باشند. وی زالو انداختن را در بیماریهای پوست از قبیل جوشها، دملهای صورت و لک و پیس، سودمند می دانست.
زالو و زالو درمانی از دید حکیم جرجانی و زکریای رازی
حکیم جرجانی در کتاب سوم ذخیره ی خوارزمشاهی اشاره ای به نحوه ی استعمال زالو و جایگاه درمانی آن کرده و منفعت زالو اندازی را بیشتر در بیماریهای پوستی می داند، و معتقد است ابتدا باید تن را با فصد و مسهل پاکیزه کرد و سپس زالو انداخت. ایشان در کتاب فوق، مبحثی مربوط به زالوانداختن دارند که احتمالاً اقتباس از آثار ابن سینا میباشد. جمله ی «نخست تن را به فصد و مسهل پاک باید کرد و سپس دیوچه (زالو) را فرا گذارید تا منفعت آن پدید آید از ایشان میباشد. زکریای رازی نیز در جای جای متون مکتوب خودشان زالو را مورد عنایت قرار داده اند.
در کتاب الحاوی آمده است که جوانی در اثر قی خون آلود به حالت احتضار افتاده بود و پزشکان از وی قطع امید کرده بودند. وقتی رازی را بر بالین بیمار آوردند؛ پس از گرفتن تاریخچه ی دقیق؛ از بیمار بر وی معلوم شد که اخیراً این جوان سفری داشته و در طول راه از آب چشمه نوشیده است. دستور داد سطلی از مواد محرک و قی آور را به جوان خوراندند پس از آن او را به تخلیه نیرومند معده واداشت. در میان مواد مستفرغه زالویی که از فرط مکیدن خون جثه ای عظیم پیدا کرده بود؛ پیدا شد و جوان محتضر از مرگ حتمی نجات یافت…
زالو اصیل ایرانی در شرکت پرورش و تکثیر زالو برتر در تهران با ارسال به سراسر دنیا
شرکت زالو برتر یکی از بهترین نمایندگان پرورش و تکثیر زالو اصیل ایرانی در تهران واقع در شرق تهران – پیروزی است، که در زمینه تکثیر و پرورش زالوی مدیسینالیس فعالیت می کند. کارشناسان این شرکت به افرادی که تمایل دارند در زمینه پرورش و تکثیر زالو فعالیت کنند، مشاوره می دهند.
همچنین تمامی عطاری ها، مطب های پزشکی طب سنتی و ایرانی و دیگر مراکز زالودرمانی در تهران و شهرستان که از زالو برای درمان بیماران استفاده می کنند، می توانند اقدام به خرید زالوی ایرانی از زالو برتر نمایند.
بدون تردید خرید زالو اصیل ایرانی گیرا و با کیفیت بالا که در محیط استریل رشد کرده، می تواند کاربرد بسیار مطلوبی داشته باشد. پس اگر تمایل به خرید این نوع زالو برای استفاده در مراکز پزشکی و درمانی دارید، بهتر است از یک مرکز معتبر اقدام به تهیه آن نمایید.
زیرا سایت های بسیاری هستند که زالوهای وارداتی وربانا را به جای زالوهای ایرانی مدیسینالیس و اورینتالیس به فروش می رسانند. چراکه قیمت این نوع زالوها ارزان تر است و خریداران از آنها استقبال بیشتری می کنند؛ که این مسئله می تواند سلامت انسان ها را به خطر اندازد.
